طرح اندیشه سیاسی در آثار امام و تطور آن از نظارت فقیه تا تقدم بر جمیع احکام اولیه اسلام...

 تاریخ پر فراز و فرود تمدن و فرهنگ اسلام و ایران،آیینه تمام نمای شیوه حرکت مردم ایران در راستای آرمان های والای اسلامی است. در این میان حوزه ها و مدارس علمی و دانشمندان اسلامی، نقش بسزایی در رشد و بالندگی فرهنگ ناب اسلامی داشته اند. اگر بگوییم تاریخ تمدن اسلامی بدون در نظر گرفتن دانشمندان اسلامی و مکاتب حوزوی، تاریخی وارونه است، سخن گزافی نگفته ایم.

 جریان فکری دانشمندان و بزرگان اسلام از عصر حضور ائمه علیهم السلام و پس از آن در عصر غیبت ویژگی های نیک و بدی از خود بجای گذاشت؛ تجربه ای تاریخی که با بکارگیری آن امت اسلامی توانست در قرن چهار تا شش سربرآوردن درخت تناور تمدن اسلامی را به نظاره بنشیند. روزگاری که آن را «دوران طلایی اسلام» خواندند. بروز و افول تمدن اسلامی در این دوره نیز تجربه ای گرانسنگ شد تا بار دیگر در عصر صفویه به پشتوانه تجربیات آن تمدن از بین رفته، ساختمان نوین تمدن اسلامی بنا نهاده شود.

 شگفتا که فرو رفت و فروریخت تمدن اسلامی در اواخر صفویه و دوره قاجار با شتاب بیشتری از رشد آغازین خود رخ داد تا آن جا که نهضت مشروطه خواهی عالمان دین نیز با شکست روبرو شد. تاریخ گواهی می دهد که از پس این فرودها، انقلاب اسلامی مردم ایران ناگهان تمام رشته های دویست ساله استعمار را پنبه کرد. خورشید عالم افروز اسلام طلوع کرد و عطر دلاویز دنیای انبیاء و اولیاء  ایران را فراگرفت. آخرت با دنیا درآمیخته و از بهشت الهی دریچه ای به سوی زمین گشوده شد.

 راز رشد و از هم پاشیدگی تمدن اسلامی در هر دوره را بایستی در دیدگاه پیشروان هر عصر از دوران پیش از خود و ارزیابی آن ها نسبت به نقاط ضعف و قوت حرکت اسلامی در روزگاران پیش از خود جستجو کرد. اگر رشد و حرکتی در قرن چهار تا شش رخ داد، بخاطر بکارگیری بجا از اندوخته های تاریخی عصر پس از غیبت بود. اگر این فراز (تمدن قرن چهار تا شش) فرودی داشت نیز بخاطر نادیده گرفتن بخشی از حرکت تاریخی پیشینیان یا تحلیل نادرست از آن دوران بود. اگر از پس افول تمدن اسلامی در قرن شش، فراز دوران صفوی پدید آمد، نتیجه اندیشه ورزی در تجربه تاریخی حاصل از آن دوره و اجرایی کردن آن به دست حکما و حاکمان بود. اگر از دل رشد شگفت انگیز عصر صفوی و یکپارچگی بی سابقه ایران اسلامی، از هم گسیختگی حیرت انگیزی برآمد، نتیجه شیوه رویارویی دانشمندان با توشه تجارب تاریخی پیشینیان و چند و چون اجرایی کردن گنجینه های تاریخی بود. رمز پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال 57 به رهبری حضرت روح الله (ره) و بهم خوردن محاسبات تمدن غرب و نظام استکبار جهانی نیز در عمق فهم امام خمینی (ره) از تاریخ گذشته تمدن اسلام و شیوه بکارگیری و اجرایی نمودن آن در متن جامعه نهفته است.

 اما این که راز پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی چه بود و دیدگاه امام راحل (ره) به تاریخ گدشته فرهنگ و تمدن اسلامی چگونه بود و چه تاثیری در پیشبرد نهضت امام خمینی (ره) داشت؟ و ... پرسش هایی است که گروه پژوهشی ضحی تلاش دارد تا در سلسله نشست هایی به بحث و بررسی آن ها بپردازد.

 از 22 بهمن ماه 1393 مسجد حضرت معصومه (س) میزبان برگزاری سلسله نشست های «سیر تطور اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)» توسط استاد امین اسدپور است. استاد گرامی در این نشست ها به بازخوانی مبانی علمی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) پرداخته اند. این سلسله نشست ها با مروری بر تاریخ فکر و فرهنگ اسلامی از عصر معصومین علیهم السلام تا انقلاب اسلامی ایران آغاز شد و با بررسی آثار حضرت امام (ره) از «کشف الاسرار» تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و نامه نگاری ها و استفائات امام ادامه یافت.

در تحلیل اندیشه سیاسی امام (ره) برخی، نگارش نامه های این بزرگوار به محمدرضا شاه (1342) را نقطه آغاز اندیشه سیاسی امام راحل می دانند. گروهی نقطه آغاز نظام فکری سیاسی امام خمینی (ره) را دهه پنجاه و هم زمان با چاپ جزوات ولایت فقیه درس بیع ایشان می انگارند. عده ای دیگر حرکت امام (ره) را از فرانسه مورد مطالعه قرار داده اند. 

 اما ما بر این باوریم نظام فکری سیاسی امام در نخستین اثر مکتوب اجتماعی ایشان «کشف الاسرار» بروز داشته بلکه می توان الگوهای عرفانی نظریه حکومت اسلامی و ولایت فقیه امام (ره) را در یک دهه پیش از نگارش کشف الاسرار جستجو کرد.

استاد اسدپور معتقدند که کتاب کشف الاسرار آغاز و پایانی بر اندیشه ی سیاسی امام راحل نیست بلکه رشد و تکامل آنرا از نظارت فقیه تا تقدم آن بر جمیع احکام اولیه در آثار مختلف حضرت امام از جمله «کشف الاسرا»، «الاجتهاد و التقلید»، «رساله ی لاضرر»، «کتاب البیع» و مبانی اصولی امام از جمله «ماهیت حکم»، «خطابات قانونیه»، مباحث «حکومت و ورود»، و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سیره عملی امام، بیانات امام در صحیفه و از همه مهمتر در واقعه ی 6 ذی الحجه، استفتائات، نامه نگاری های ایشان به شورای نگهبان، شورای بازنگری قانون اساسی و  در نامه نگاری حضرت امام به ریاست جمهوری وقت، دید.

تاثیر این مبانی در نظریه ی امام به گونه ای است که در اندیشه ی سیاسی امام حکومت و ولایت فقیه در اسلام مقدم بر همه احکام اولیه ی آن است.

بررسی درست اندیشه سیاسی امام راحل (ره)، در گروِ نگاهی جامع به  آثار قلمی، مبانی اصولی، سیره ی عملی امام بعد از پیروزی انقلاب و نامه نگاری های ایشان است. در سلسله نشست های سیر تطور اندیشه ی سیاسی امام «رضوان الله تعالی علیه» استاد با این نگاه جامع، به تبیین اندیشه سیاسی حضرت امام پرداختند. 

 این سلسله نشست ها در مسجد حضرت معصومه (سلام الله علیها) در حال برگزاری است. گزارش تصویری این نشست را در بخش «عکس» همین سایت می توانید مشاهده کنید.